نشست تخصصی تدوین تاریخ اجتماعی زنان قاجار بر اساس اسناد مالی
تاریخ انتشار: ۱۴ دی ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۷۶۴۷۰۱
نشست تخصصی «ملاحظاتی درباره تدوین تاریخ اجتماعی زنان قاجار بر اساس اسناد مالی» از سوی پژوهشکده اسناد سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری شبستان و به نقل از روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، نشست تخصصی «ملاحظاتی درباره تدوین تاریخ اجتماعی زنان قاجار بر اساس اسناد مالی» با ارائه ای از امین محمدی پژوهشگر برگزار شد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
وی ادامه داد: با وجود اینکه در دوره قاجار، شاهد رشد تاریخنویسی و افزایش نگارش متون تاریخ‌نگاری هستیم، ولی این منابع به دلیل مرد محور بودن، کمترین میزان داده‌های تاریخی را درباره وضعیت زنان آن دوره در خود جای داده اند. زنان به عنوان نیمی از جامعۀ ایران، در این منابع نادیده گرفته شدند و می‌توان برای آن از واژه‌های پنهان یا خاموش در تاریخ استفاده کرد. در این بین، منبع مهمی که به شناخت کلی ما از وضعیت زنان کمک کرده است، سفرنامه‌ها و خاطراتی است که نویسندگان ایرانی و غیرایرانی نوشته‌اند و این منابع، محور غالب پژوهش‌های اخیر تاریخ زنان بوده است.
امین محمدی که در دوازدهمین جشنواره پژوهش و فناوری نیز به عنوان پژوهشگر برتر عضو غیر هیات علمی شناخته شده در ادامه با اشاره به این مطلب که در سال‌های اخیر اسناد تاریخی به عنوان معتبرترین و موثق‌ترین منابع تاریخ نگاری، مورد توجه پژوهشگران حوزه تاریخ زنان قرار گرفته است؛ گفت: با استفاده از اسناد تاریخی، برخی زوایای پنهان تاریخ زنان قاجار روشن شده و با توجه به دسترسی روزافزون به این اسناد، میزان استفاده از آنها هم در پژوهش‌های تاریخ زنان افزایش یافته است. هرچند توجه به اسناد تاریخی روندی صعودی دارد، اما تنها از میان انواع متنوع اسناد تاریخی غالباً عریضه‌های زنان و عقدنامه‌ها بیش از هر سند دیگری مورد استفاده پژوهشگران تاریخ زنان قرار گرفته است.
وی اظهار داشت: توجه به این موضوع که چه اسنادی می‌توانند برای نگارش تاریخ زنان مورد استفاده قرار گیرند، مسئله بسیار مهمی است که کمتر به آن پرداخته می شود و هدف از برگزاری این نشست هم معرفی اسناد مالی دورۀ قاجار به عنوان منبعی غنی برای نگارش تاریخ اجتماعی زنان بوده است و بر اساس انواع مختلف اسناد مالی می‌توان اطلاعاتی درباره تاریخ زنان دورۀ قاجار به دست آورد. بسیاری از پژوهشگران به این دلیل که اسناد مالی با خط شکسته نستعلیق و سیاق نوشته شده و یا شمار زیاد مفاهیم و اصطلاحات مالی در آنها وجود دارد، کمتر به سمت استفاده از آنها می‌روند. این در حالی است که اطلاعات بسیار ذی‌قیمتی از اوضاع سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و حتی جغرافیایی در این اسناد وجود دارد.
محمدی در ادامه این نشست با تقسیم بندی اسناد مالی، خاطرنشان کرد: در راستای استفاده از اسناد مالی در نگارش تاریخ اجتماعی زنان، ابتدا این اسناد به دو بخش اسناد مالی دیوانی و اسناد مالی غیردیوانی تقسیم‌بندی می شود. در بخش اسناد مالی دیوانی، کتابچه‌ها، دفاتر توجیهات، برات‌ها، قبوض و تعرفه‌های ارباب حقوق به صورت تفکیکی سندشناسی و تحلیل محتوا شد و درنهایت نشان داده شد که بر اساس هریک از این اسناد چه اطلاعات ارزشمندی از تاریخ اجتماعی زنان قاجار می‌توان استخراج کرد. هویت و عاملیت زنان در دوران پیشامدرن و مدرن، کنش‌های اجتماعی و اقتصادی، زنان حقوقبگیر و جایگاه زنان در دربار قاجار ازجمله موضوعاتی بود که بازتاب آنها را می‌توان در اسناد مالی دورۀ قاجار دید و از آنها در پژوهش‌های تاریخ زنان استفاده کرد.
وی یادآور شد: در بخش دوم اسناد غیردیوانی مشتمل بر اجاره‌نامه‌ها، اجیرنامه‌ها، مبایعه‌نامه‌ها و رهن‌نامه‌ها سندشناسی و تحلیل شد. بررسی این اسناد نشان داد که برخلاف ادعایی که دربارۀ زنان قاجار مطرح است، آنها نقش فعالی در مناسبات اقتصادی دوران پیشامدرن دارند. از سوی دیگر، اطلاعات بسیار مهمی دربارۀ هویت زنان در دوران پیشامدرن در این اسناد وجود داشت.
در بخش پایانی نشست تخصصی «ملاحظاتی درباره تدوین تاریخ اجتماعی زنان قاجار بر اساس اسناد مالی» اهمیت اسناد مالی در پژوهش‌های مربوط به مُهر زنان قاجار مورد بحث قرار گرفت و نشان داده شد که استفاده از مُهر نزد زنان پس از دوره مشروطه به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است. در انتهای این نشست نیز امین محمدی به پرسش های حاضرین، پاسخ گفت.
پایان پیام/32
منبع: شبستان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت shabestan.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «شبستان» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۷۶۴۷۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بایدن در دو نسخه؛ سرکوب زنان آمریکایی و حمایت از زنان ایرانی
وقوع رخداد‌هایی که در دانشگاه‌ها اتفاق افتاد ۷ ماه پیش غیرقابل تصور بود، اینکه یک زن سفیدپوست آمریکایی، آن هم دانشگاهی، توسط دولتش که موعظه آزادی می‌کند و گزارش‌های سالانه در مورد لزوم احترام کشور‌های جهان به حقوق زنان منتشر می‌کند، تنها به دلیل بیان دیدگاه‌هایش مورد ضرب و شتم قرار گیرد و بازداشت شود.
اما به باور ناظران و حتی مؤرخان و فیلسوفان «طوفان الاقصی» دژ‌های توهم انسان‌دوستی و دموکراسی غرب را در هم کوبید و چهره‌ی واقعی آزادی‌ها در آن را آشکار کرد.
دانشگاه‌های آمریکا ۱۸ آوریل جاری، موجی از اعتراضات گسترده علیه کمک‌های مالی و تسلیحاتی واشنگتن به اسرائیل جهت نسل‌کشی فلسطینی‌ها به دست رژیم صهیونیستی را کلید زدند که از ۷ اکتبر آغاز شده بود.
این اعتراضات خیلی زود دانشگاه‌های کلمبیا، اموری، نورث وسترن، جرج واشنگتن، جرج تاون، ییل، واشنگتن، کالیفرنیای جنوبی، هاروارد و دیگر مراکز و مؤسسات علمی و تحقیقاتی معروف ایالات متحده را فرا گرفت.
این اعتراضات به دانشگاه‌های داخل آمریکا ختم نشد، بلکه در راستای آن دانشگاه‌های استرالیا، کانادا و سپس فرانسه نیز در برگرفت. این درحالی است که خبر‌هایی از شعله‌ور شدن دامنه این اعتراضات در دیگر کشور‌های غربی، به ویژه انگلیس به عنوان اولین حامی شکل‌گیری «اسرائیل» در سرزمین‌های اشغالی فلسطین در سال ۱۹۴۸، نیز به گوش می‌رسد.
تا این لحظه تجاوزات رژیم صهیونیستی به نوار غزه منجر به شهادت بیش از ۳۵ هزار فلسطینی شده است که بیشتر آنها را زنان و کودکان تشکیل می‌دهند. علاوه بر تخریب اکثر شبه کامل زیرساخت‌ها و مناطق مسکونی غزه.
شلاق کابوی آمریکایی
وقتی پلیس برای سرکوب دانشجویانی که حمایت مالی از نسل‌کشی را محکوم می‌کردند، وارد میدان شد، زنان را ضرب و شتم و آنها را به همراه صد‌ها دانشجو و استاد بازداشت کرد.
در این ضرب و شتم‌ها و بازداشت‌ها حتی مدرک تحصیلی پرفسور «کارولین فولین»، استاد اقتصاد دانشگاه اموری نیز به دادش نرسید. دنیا فریادهایش را که می‌گفت: "من پروفسور هستم" و ناله‌هایش زیر پای پلیس را شنید. صحنه‌ای که یادآور قتل «جرج فلوید» سیاه‌پوست آمریکایی به دست پلیس بود.
با «جیل استاین» ۷۳ ساله، پزشک و کاندیدای ریاست جمهوری نیز اینگونه رفتار شد. پلیس وی را به دلیل شرکت در اعتراضات دانشگاه واشنگتن بازداشت کرد.
در صحنه‌ای دیگر، یک پلیس کفش‌های سنگین خود را بر گردن دختر جوانی فشار می‌دهد، چون می‌خواست کمک مالی دولتش به کشتار کودکان و زنان غزه متوقف شود.
مقابل این صحنه‌های خشونت‌آمیز، مردم اظهارات بایدن را به یاد می‌آورند که چگونه در آنها ظلم به زنان در ایران و سایر کشور‌های جهان را محکوم می‌کرد.
بایدن در اظهاراتی گفته بود، زنان در ایران برای حق آزادی، آزادی‌بیان، تجمع و تظاهرات مبارزه می‌کنند و افزوده بود: «زنان در سراسر جهان تحت آزار و اذیت هستند. تهران باید به خشونت علیه شهروندانش پایان دهد.»
این تنها نسخه خارجی کابوی هشتاد ساله نیست که به خود اجازه می‌دهد، ارزش‌هایی، چون آزادی، همزیستی و تمدن را به ملت‌هایی صادر کند که از نخستین سپیده‌دم تاریخ، تمدن‌ساز بوده‌اند.
در نسخه داخلی، کابوی هشتاد ساله به شهروندانش به ویژه زنان، اجازه می‌دهد، فقط در مسائلی، چون بیکاری، سقط جنین، مهاجرت، * و تراجنسیتی اظهارنظر و تظاهرات کنند و هرگز اجازه ندارند، از خطوط قرمز عبور و برادر بزرگ‌تر را عصبانی کنند.
شخصیت‌های اورول
برادر بزرگتری که «جورج اورول» در رمانش «قلعه حیوانات» (۱۹۸۴) پیش‌بینی کرد، کسی جز «بنیامین نتانیاهو»، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی نیست که از دور تمام رخداد‌های جاری در واشنگتن و دیگر شهر‌های آمریکا را زیر نظر دارد و نظر خود را بر آنها در کشوری تحمیل می‌کند که از آن به عنوان بهشت آزادی‌ها یاد می‌شد.
از آنجایی که هدف جنبش دانشجویی رهایی از سلطه برادر بزرگ است، لذا لازم بود، «وینستون اسمیت» قهرمان، نقش خود را در هدف قرار دادن مراکز فکری، فرهنگی، مدنی و به طور کلی علمی ایفا کند تا آگاهی و بیداری از این مراکز به جامعه آمریکا و از آنجا به افکار عمومی جهان درز پیدا نکند تا مبادا پایه‌های تجاوز، بی‌عدالتی و فساد در جهان متزلزل شود.
به همین دلیل، بایدن به پلیس و گارد ملی اجازه می‌دهد تا زنانی که علیه ظلم برادر بزرگ‌تر در اسرائیل قیام می‌کنند، را ضرب و شتم کنند و خود به حمایت‌های مالی و تسلیحاتی‌ش از «اسرائیل» ادامه می‌دهد، حتی اگر همه مردم آمریکا از جمله یهودیان، از وی متنفر باشند.
در این راستا، هفته گذشته رئیس جمهور آمریکا با کمک مالی ۲۶ میلیارد دلاری به «اسرائیل» برای ادامه جنگ‌ش در نوار غزه موافقت کرد و متعهد شد که همچنان به حمایت‌هایش جهت تأمین و تضمین امنیت و برتری این رژیم بر همسایگانش ادامه دهد.
به تبعیت از بایدن، بلینکن و کربی نیز نقش روزانه خود را ایفا و هر روز تأکید می‌کنند که «اسرائیل» مرتکب نسل‌کشی نشده، غیرنظامیان را هدف قرار نداده و قوانین بین‌المللی را نقض نکرده است. آنها اصرار دارند، حقایقی که با تمام جزئیات آن در رسانه‌های دنیا پخش می‌شود و میلیارد‌ها نفر در سراسر جهان آنها مشاهده می‌کنند، دروغی بیش نیست.
وحشتناک‌ترین کابوس.. مرحله‌ای بی‌مانند در تاریخ
با همه اینها، «مازن النجار»، نویسنده و خبرنگار شبکه «الجزیره» بر این باور است، خیزش دانشگاه‌های آمریکا مرحله‌ای منحصربه‌فرد «در مبارزه فرهنگی با نظام سلطه امپریالیستی» است. این خیزش «برخی پیوند‌های این نظام را گسسته و الهام‌بخش بسیاری از مردم دنیا شد و پیش‌روی آنها افق‌های انسانی، معنوی و اخلاقی جدیدی گشود.»
النجار در مقاله‌ای در شبکه الجزیره نوشت: «آنچه در دانشگاه‌های آمریکا اتفاق می‌افتد به وحشتناک‌ترین کابوس صهیونیست‌ها تبدیل شده است. این اعتراضات، چیزی جز مشروعیت‌زدایی از "اسرائیل" و رسواکردن اخلاقی آن، به‌ویژه در میان نسل‌های جوان غرب نیست. نباید فراموش کرد که هم اکنون این احتمال به شدت مطرح است که این خیزش‌ها و تظاهرات‌ها توسط نسل جدیدی از یهودیان در غرب رهبری شود. نسلی که اگرچه در خانواده‌های ریشه‌دار یهودی و حتی صهیونیستی بزرگ شده‌اند، اما روایت صهیونیسم جهانی را تکذیب می‌کنند و به دنبال حقیقت و عدالت هستند».
«عمار علی حسن»، پژوهشگر و جامعه‌شناس جهان عرب نیز می‌گوید: «با گذشت زمان، جوانان در غرب محدودیت‌هایی که شهروندان کشورهای‌شان درباره اسرائیل وضع‌شده را در هم می‌شکنند، محدودیت‌هایی که برای چندین دهه برای آنها اعمال شده و حالا متوجه شده‌اند، همه پوچ و ناحق هستند.»
و چه بسا شاهد تحقق خیلی زود این گفته «کریس هگز»، نویسنده و خبرنگار نظامی آمریکایی باشیم که در یکی از گزارش‌های خود خاطرنشان کرد: «دانشجویان آمریکایی که در میان آنها بسیاری از یهودیان نیز مشاهده می‌شوند، در خیزش خود شجاعت اخلاقی و جسمی بسیاری نشان دادند. این خیزش را چیزی جز شکست فاحش نخبگان و نهاد‌های حاکم نیست. خیزشی که خواسته‌اش توقف بزرگ‌ترین جنایت یعنی نسل‌کشی است.»
منبع: فارس
باشگاه خبرنگاران جوان وبگردی وبگردی
تصاویر پدر ساواکی مهران غفوریان